Αφορμή για το σημερινό ιατρικό θέμα στο mother.gr αποτελεί η παρακάτω επιστολή που λάβαμε από αναγνώστρια του site

"Άκουγα χθες στην τηλεοπτική εκπομπή που συμμετείχε το mother.gr που έλεγαν για τα παιδιά που δεν τρώνει και τι μπορεί να κάνει κανείς γι' αυτό. Το ίδιο πρόβλημα είχα και εγώ. Το παιδί μου έτρωγε τα πάντα, αλλά δεν τα μασούσε. Τα κρατούσε στο στόμα πολύ ώρα. Αφού όλοι μου έλεγαν να μην το μπουκώνω γιατί θα πνίγει. Αλλά ήταν ο μόνος τρόπος να κατέβει η προηγούμενη μπουκιά. Αυτό γινόταν κάθε μέρα μέχρι τα 6 του σχεδόν χρόνια.

Το Πάσχα του 2009 ξεκίνησε για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα να του φεύγουν τα τσίσα πάνω του (μιλάμε για παιδί 6 ετών τώρα). Το έκανε και άλλες φορές, αλλά μια φορα στο τόσο και σε περίοδο αλλαγής καιρού και για διάστημα μιας με δυο ημερών. Εκείνο το Πάσχα το έκανε για 15 μέρες σχεδόν. Το πήγα στον παιδίατρο και μου είπε να του κάνω εξετάσεις αίματος, γενική και καλλιέργεια ούρων, πήγα τις έκανα της πήρα και έπαθα ΣΟΚ όταν μου είπε τι έχει το παιδί μου: "Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 1".

Για να είμαι ειλικρινής νόμιζα ότι είναι κάτι που θα περάσει με κάποια δίαιτα, αλλά νόμιζα λάθος τελικά. Με εστειλε στο νοσοκομείο άρον - άρον, κάναμε εισαγωγή και εκεί έμαθα ότι είναι κάτι που θα το έχει για όλη του την ζωή και θα κάνει για πάντα ενέσεις ινσουλίνης. Μιλάμε για το μεγαλύτερο σοκ της ζωής μου. Από εκείνες τις ημέρες λίγο πριν ανακαλύψουμε τον "φίλο" μας τον διαβήτη (γιατί τελικά τον κάναμε φίλο) είχε αρχίσει να τρώει και να μασάει τα πάντα και είχα χαρεί να πω την αλήθεια. Αλλά που να ήξερα ότι θα αποκτούσαμε ένα νέο φίλο.

Τώρα έχουμε 20 μήνες διαβήτη και τα πάμε πάρα πολύ καλά. Από την μια χάρηκα που έχει διαβήτη γιατί τρώει τα πάντα αλλά από την άλλη λέω ας μην είχε διαβήτη και ας έτρωγε αυτό που έτρωγε, το λίγο φαγητό. Δεν ξέρω ούτε κι εγώ τι θέλω τελικά και τι είναι πιο καλό. Γνωρίζω ότι έχει επιπλοκές αν δεν το χειρίζεσαι σωστά και σε κάνει εκείνος ότι θέλει, αλλά τι να κάνουμε τυχερά είναι αυτά.

Το Δεκέμβριο ήρθαμε Αθήνα (διότι μένουμε επαρχία) και μας παρακολουθεί ειδική γιατρός, παιδοδιαβητολόγος του παίδων Αγλ. Κυριακού και ερχόμαστε κάθε 3 μήνες. Είχαμε μάθει για μια αντλία έγχυσης ινσουλίνης (δηλαδή ένα μηχάνημα σαν κινητό που το προγραμματίζεις και ρίχνει μόνο του ινσουλίνη στον οργανισμό με μόνο ένα τρύπημα στις 3 μέρες αντί τον 5 τρυπημάτων την μια ήμερα δηλαδή 15 τρυπήματα στις 3 μέρες. Και το έχεις συνέχεια πάνω σου με ένα καθετηράκι). Τα πάει πάρα πολύ καλά είναι πολύ συνεργάσιμο παιδί, το έχουν δεχτεί και οι φίλοι του στο σχολειό.

Θα ήθελα αν μπορούσατε να κάνετε ένα θέμα σχετικά με τον παιδικό διαβήτη γιατί υπάρχουν γονείς που δεν το ξέρουν καθόλου ότι υπάρχει (όπως και εγώ τι να πω ψέματα ότι το ήξερα - έτυχε να το μάθω με έναν τρόπο που δεν μου άρεσε). Σας ευχαριστώ πολύ που διαβάσατε όλο αυτό το κατεβατό που σας έγραψα και σας κούρασε και συγχαρητήρια για μία ακόμα φορά για το site σας!"

Ας δούμε όμως όσα χρειάζεται να γνωρίζουμε για το σακχαρώδη διαβήτη. Οι παρακάτω πληροφορίες περιλαμβάνονται στο πολύ χρήσιμο βιβλίο Εγκυκλοπαίδεια Υγείας του Παιδιού από τις Εκδόσεις Διόπτρα.

Τι είναι ο σακχαρώδης διαβήτης;

Ο διαβήτης είναι η πάθηση που προκύπτει από την ανεπάρκεια της ινσουλίνης, της ορμόνης που ελέγχει το μεταβολισμό της γλυκόζης. Υπό φυσιολογικές συνθήκες, η ινσουλίνη παράγεται από το πάγκρεας, τον αδένα που βρίσκεται στην κοιλιακή κοιλότητα, δίπλα στο στομάχι.

Υπάρχουν δύο τύποι σακχαρώδους διαβήτη:

• Ο διαβήτης τύπου 1, γνωστός και ως ινσουλινοεξαρτώμενος, οφείλεται στην αποτυχία του παγκρέατος να εκκρίνει ινσουλίνη.
• Ο διαβήτης τύπου 2, γνωστός και ως μηινσουλινοεξαρτώμενος ή διαβήτης των ενηλίκων, οφείλεται στην αντίσταση στην ινσουλίνη. Σε αυτή την περίπτωση, το πάγκρεας παράγει ινσουλίνη, αλλά οι ποσότητές της δεν είναι επαρκείς για να καλυφθούν οι ανάγκες του οργανισμού. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο οργανισμός αδυνατεί να ανταποκριθεί δεόντως.

Τι κάνει η ινσουλίνη;

Η ινσουλίνη επιτελεί πλήθος λειτουργιών στο σώμα, αλλά ο σημαντικότερος ρόλος της αφορά στη ρύθμιση του σακχάρου. Όταν καταναλώνουμε ορισμένες τροφές, το σάκχαρο απορροφάται από το στομάχι και εισέρχεται στο αίμα. Η ινσουλίνη επιτρέπει στο σάκχαρο του αίματος να μεταφερθεί στα κύτταρα του οργανισμού και να μετατραπεί σε ενέργεια. Όταν τα επίπεδα ινσουλίνης είναι χαμηλά, όπως συμβαίνει στο διαβήτη, το σάκχαρο συσσωρεύεται στο αίμα. Παρότι υπάρχει άφθονο σάκχαρο, τα κύτταρα του οργανισμού αδυνατούν να το χρησιμοποιήσουν για να επιβιώσουν.


Πού οφείλεται ο διαβήτης;

Τα ακριβή αίτια δεν είναι γνωστά. Δεν προκαλείται από την υπέρμετρη κατανάλωση ζάχαρης και δεν είναι μεταδοτικός. Φαίνεται ότι το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στα παγκρεατικά κύτταρα (νησίδια του Langerhans), τα οποία παρασκευάζουν την ινσουλίνη, και τα καταστρέφουν.

Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που αυξάνουν την επικινδυνότητα του διαβήτη. Όπως συμβαίνει με πολλά αυτοάνοσα νοσήματα, υπάρχουν κληρονομικοί παράγοντες σε συνδυασμό με περιβαλλοντικά ερεθίσματα. Δεν ευθύνονται μόνο τα γονίδια. Το λάθος άτομο βρέθηκε σε λάθος μέρος τη λάθος στιγμή. Το παιδί σας κινδυνεύει να γίνει διαβητικό αν έχει στενούς συγγενείς που είναι διαβητικοί. Ακόμα και στους συγγενείς που είναι γνωστό ότι κινδυνεύουν κατόπιν μετρήσεων των αντισωμάτων ινσουλίνης στο αίμα, δεν υπάρχει γνωστή μέθοδος πρόληψης. Αυτή τη στιγμή διεξάγονται σχετικές έρευνες.


Ποιος μπορεί να γίνει διαβητικός;

Ο διαβήτης δεν είναι σπάνια πάθηση – αποτελεί τη συνηθέστερη ενδοκρινοπάθεια. Το πιθανότερο είναι ότι γνωρίζετε κάποιον διαβητικό. Ο διαβήτης πλήττει τα παιδιά όλων των ηλικιών. Παλαιότερα, ο διαβήτης τύπου 2 εμφανιζόταν μόνο σε ενηλίκους, αλλά πλέον απαντάται ολοένα και συχνότερα στα παιδιά, εξαιτίας των υψηλών ποσοστών παχυσαρκίας. Είναι πιθανότερο να προκύψει όταν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό διαβήτη τύπου 2.


Πώς εκδηλώνεται ο διαβήτης;

Τα συμπτώματα του διαβήτη τύπου 1 είναι η πολυδιψία, η πολυφαγία και η πολυουρία. Το παιδί που δεν έχει μάθει να χρησιμοποιεί μόνο του την τουαλέτα, μπορεί να έχει νυχτερινή ακράτεια.

Άλλα συμπτώματα είναι ο πόνος στην κοιλιά, η θολωμένη όραση, η απώλεια βάρους, η κόπωση και η γλυκιά οσμή της αναπνοής. Αν τα συμπτώματα υφίστανται για μεγάλο χρονικό διάστημα και περάσουν απαρατήρητα ή αν το παιδί προσβληθεί από εμπύρετο νόσημα, προκύπτει μια κατάσταση γνωστή ως διαβητική κετοξέωση.

Τα παιδιά με διαβητική κετοξέωση παρουσιάζουν εμετούς, κοιλιακό άλγος, αφυδάτωση, αναπνευστική δυσχέρεια, ενώ μερικά πέφτουν σε κώμα. Η διαβητική κετοξέωση είναι απειλητική για τη ζωή. Περίπου 60% των παιδιών με διαβήτη τύπου 2 δεν εμφανίζουν συμπτώματα ή έχουν τα ίδια συμπτώματα που παράγει και ο διαβήτης τύπου 1. Αν υποπτεύεστε ότι το παιδί σας έχει διαβήτη, θα πρέπει να το πάτε αμέσως στο γιατρό.


Πώς διαγιγνώσκεται ο διαβήτης;

Στην εξέταση αίματος ανιχνεύονται οι τιμές της γλυκόζης, οι οποίες θα είναι υψηλές αν το παιδί είναι διαβητικό. Η περισσευούμενη γλυκόζη ανιχνεύεται και στα ούρα. Όταν ο γιατρός ελέγξει τα ούρα του παιδιού με τον ειδικό δείκτη, θα εντοπίσει γλυκόζη. Υπό φυσιολογικές συνθήκες, η γλυκόζη απουσιάζει από τα ούρα.

Πώς αντιμετωπίζεται ο διαβήτης;

Ακόμα δεν έχει ανακαλυφθεί θεραπεία για το διαβήτη, παρότι μελετώνται ορισμένες επεμβάσεις, όπως η μεταμόσχευση παγκρέατος και νησιδίων του Langerhans. Ο διαβήτης διαρκεί εφ’ όρου ζωής. Το παιδί που πάσχει από διαβήτη τύπου 1, λαμβάνει ινσουλίνη υποδορίως ή με μια ειδική αντλία. Το παιδί μπορεί να μάθει να κάνει την ένεση μόνο του, με την επίβλεψη ενός ενηλίκου. Οι τιμές του σακχάρου του θα πρέπει να εξετάζονται πολλές φορές ημερησίως, με τη δειγματοληψία αίματος που γίνεται με μια πολύ μικρή βελόνα. Έπειτα, το δείγμα αίματος εξετάζεται με μια μικρή συσκευή χειρός, η οποία καλείται μετρητής γλυκόζης.

Η δόση της ινσουλίνης, η διατροφή, ο βαθμός δραστηριότητας και η υγεία του παιδιού εκτιμώνται καθημερινά, βάσει των μετρήσεων της γλυκόζης. Το παιδί θα πρέπει να ακολουθεί ισορροπημένη διατροφή και να προσαρμόζει τη δίαιτά του στις αλλαγές της ινσουλίνης. Η δόση της ινσουλίνης βασίζεται σε πολλούς παράγοντες, όπως η ηλικία του παιδιού και οι συνήθειες της οικογένειας. Αυτό σημαίνει ότι η δόση και ο τύπος της ινσουλίνης (ταχείας, μεσαίας και βραδείας δράσης), ο αριθμός των ενέσεων και το χρονοδιάγραμμα χορήγησης αλλάζουν καθώς το παιδί μεγαλώνει. Η θεραπεία για το παιδί με διαβήτη τύπου 2 ενδέχεται να περιλαμβάνει μόνο δίαιτα και άσκηση ή και χάπια ή ινσουλίνη. Συνιστάται τακτική παρακολούθηση των τιμών της γλυκόζης με τον ειδικό μετρητή.

Το διαβητικό παιδί πρέπει να παρακολουθείται σε τακτική βάση. Τα περισσότερα ιατρικά κέντρα είναι στελεχωμένα με ειδικούς ή διαθέτουν ειδικό κέντρο ενημέρωσης, όπου εσείς και το παιδί σας θα μάθετε τι πρέπει να κάνετε. Το παιδί θα πρέπει να παρακολουθείται από μια ομάδα στελεχωμένη από ειδικούς. Ο γιατρός θα ανιχνεύσει την ύπαρξη άλλων αυτοάνοσων νοσημάτων, όπως οι διαταραχές του θυρεοειδούς αδένα που εμφανίζονται με μεγαλύτερη συχνότητα. Υπάρχουν φορείς που προσφέρουν υποστήριξη και ενημέρωση στις οικογένειες.

Γιατί είναι σημαντικό να ελέγχεται η νόσος;

Ο διαβήτης τύπου 1 και 2 έχει πολλές μακροπρόθεσμες επιπλοκές, στις οποίες συγκαταλέγονται οι εξής:

• τύφλωση
• νευρικές βλάβες
• νεφρική ανεπάρκεια
• υπέρταση
• καρδιοπάθεια και αποπληξία

Από την πολυετή μελέτη μιας μεγάλης ομάδας διαβητικών, γνωρίζουμε πλέον ότι η διατήρηση του σακχάρου του αίματος σε όσο το δυνατόν πιο φυσιολογικά επίπεδα μειώνει τις πιθανότητες εμφάνισης των παραπάνω επιπλοκών. Όταν το παιδί εισέλθει στην εφηβεία, θα πρέπει να του εξηγήσετε πόσο σημαντικό είναι να λαμβάνει τα φάρμακά του και πόσο επικίνδυνοι παράγοντες είναι το κάπνισμα και η παχυσαρκία. Τα κορίτσια εφηβικής ηλικίας διατρέχουν δύο φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσουν διαταραχές πρόσληψης τροφής, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει προβλήματα όταν το άτομο παραλείπει δόσεις ινσουλίνης για να μη φάει και να χάσει βάρος.

Εξίσου επικίνδυνη είναι και η πτώση των τιμών του σακχάρου του αίματος σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Μπορεί να προκληθεί εφίδρωση, σύγχυση, λιποθυμία ή ακόμα και σπασμοί. Τα επανειλημμένα υπογλυκαιμικά επεισόδια μπορεί να επηρεάσουν την ευφυΐα των παιδιών προσχολικής ηλικίας. Πρέπει να έχετε ένα σετ για την αντιμετώπιση επειγόντων περιστατικών στο σπίτι και στο σχολείο, ώστε να είστε σε θέση να χορηγήσετε διάλυμα γλυκόζης ή ένεση γλυκαγόνης σε περίπτωση υπογλυκαιμικής κρίσης.

Ο διαβητολόγος θα σας βοηθήσει να εκπαιδεύσετε τους φροντιστές, τους δασκάλους και τους γυμναστές του παιδιού σας σχετικά με την ανίχνευση και την αντιμετώπιση των υπέρμετρα υψηλών ή χαμηλών τιμών του σακχάρου του αίματος.